Download Free Medical Heart KALP PowerPoint Presentation

Heart KALP PowerPoint Presentation

DOWNLOAD MEDICAL POWERPOINT PRESENTATION

About This Presentation

Description : heart

Tags : heart

Published on : Apr 23, 2019 | Views : 1638 | Downloads : 1

Shareable Url :

Embed Code :

Comment

Transcript

Slide 1-

1 KALP Kalp Kası; Bir Pompa Olarak Kalp ve Kalp Kapaklarının İşlevi
Slide 2-

2 Kalp Kalp, şekilde gösterildiği gibi, aslında iki ayrı pompadan oluşur: akciğerlere kan pompalayan sağ kalp ve çevre organlara kan pompalayan sol kalp. Bu kalplerin her biri, bir atriyum ve bir ventrikülden oluşan iki bölmeli bir atım pompasıdır. Her atriyum, ventrikül için zayıf bir ön-pompa işlevi görür ve kanın ventriküllere hareketine yardımcı olur. Daha sonra, ventriküller kanı (1) sağ ventrikülden pulmoner dolaşıma ya da (2) sol ventrikülden perifer dolaşıma gönderen ana pompalama kuvvetini sağlarlar. Kalpteki özel mekanizmalar, kalbin ritmik atımlarına neden olacak şekilde aksiyon potansiyellerini kalp kasının her yerine ileterek kalp kasılmalarının düzenli ve sürekli olarak tekrarlaması anlamına gelen kalbin ritmikliğini sağlarlar.
Slide 3-

3 Kalp
Slide 4-

4 Kalp Kasının Fizyolojisi Kalp başlıca üç tip kalp kasından meydana gelir. Bunlar, atriyum kası, ventrikül kası, özelleşmiş uyarıcı ve iletici kas lifleridir. Atriyum ve ventrikül kasları, kasılma süresinin daha uzun olması dışında, iskelet kasına oldukça benzer şekilde kasılırlar. Özelleşmiş uyarı ve ileti lifleri ise, çok az miktarda kasılabilir fibril içermeleri nedeniyle yalnızca belli belirsiz kasılırlar. Bunun yerine ya aksiyon potansiyeli biçiminde otomatik ve ritmik elektriksel ateşlemeler sergileyerek ya da aksiyon potansiyellerini kalbin her yerine ileterek kalbin ritmik olarak atmasını düzenleyen bir uyarı sistemi sağlarlar.
Slide 5-

5 Kalp Kasında Aksiyon Potansiyeli Şekildeki alt kayıtta gösterilen aksiyon potansiyeli bir ventrikül kasından kaydedilmiş olup, yaklaşık 105 milivolttur. Yani, her atım sırasında hücreiçi potansiyeli, atımlar arasında yaklaşık -85 milivolt olan çok negatif bir değerin üzerine çıkarak, düşük bir pozitif değer olan yaklaşık +20 milivolta ulaşır. Başlangıçtaki dikensi potansiyelden sonra zar, yaklaşık 0,2 saniye süreyle depolarize kalarak, şekilde de görüldüğü gibi, bir plato oluşturur. Platonun sonunda ani repolarizasyon olur. Aksiyon potansiyelinde bu platonun varlığı, ventrikül kasılmasının kalp kasında iskelet kasındakine kıyasla 15 kez daha uzun sürmesine neden olur.
Slide 6-

6 Kalp Kasında Aksiyon Potansiyeli
Slide 7-

7 Uzun Aksiyon Potansiyeli ve Platonun Nedeni Nedir? Kalp ve iskelet kası zarlarının özellikleri arasındaki en az iki temel farklılık, kalp kasında aksiyon potansiyelinin uzun sürmesinden ve platonun oluşmasından sorumludur. Birincisi, iskelet kasındaki aksiyon potansiyeli neredeyse tamamen, çok büyük miktarlarda sodyum iyonunun hücre dışı sıvıdan iskelet kası lifine girmesine izin veren çok sayıda hızlı sodyum kanalının aniden açılması ile meydana gelir. Bu kanallara “hızlı” kanallar denilir, çünkü yalnızca birkaç 1/1.000 saniye süresince açık kalır ve sonra aniden kapanırlar. Kanallar kapandıktan sonra repolarizasyon başlar ve bir başka 1/1.000 saniye veya daha uzun bir süre içerisinde aksiyon potansiyeli son bulur.
Slide 8-

8 Uzun Aksiyon Potansiyeli ve Platonun Nedeni Nedir? Kalp kasında, aksiyon potansiyeli iki tür kanalın açılması ile meydana gelir: (1) iskelet kasındakilerin aynısı olan hızlı sodyum kanalları, (2) tamamen ayrı bir grup kanal olan yavaş kalsiyum kanalları, ki bunlara kalsiyum-sodyum kanalları da denir. Bu ikinci gruptaki kanallar daha yavaş açıldıkları için, daha da önemlisi birkaç 1/10 saniye açık kaldıkları için hızlı sodyum kanallarından farklıdırlar. Bu süre içinde çok büyük miktarlarda kalsiyum ve sodyum iyonu, bu kanallardan geçerek kalp kası lifinin içine akarlar. Bu akış, uzun süreli bir depolarizasyon sağlayarak aksiyon potansiyelindeki platoyu oluşturur.
Slide 9-

9 Uzun Aksiyon Potansiyeli ve Platonun Nedeni Nedir? Hem aksiyon potansiyelinin uzamasına hem de platonun oluşmasına neden olan, kalp kası ve iskelet kası arasındaki ikinci temel işlevsel farklılık şudur; aksiyon potansiyelinin başlamasından hemen sonra kalp kası zarının potasyum geçirgenliği yaklaşık beşte birine kadar azalır, ki bu iskelet kasında gözlenmeyen bir etkidir. Nedeni ne olursa olsun, potasyum geçirgenliğinin azalması, artı yüklü potasyum iyonlarının hücre dışına akışını aksiyon potansiyelinin platosu sırasında önemli derecede azaltarak aksiyon potansiyeli voltajının erkenden dinlenim düzeyine dönmesini engeller. Yavaş kalsiyum-sodyum kanalları 0,2-0,3 saniyenin sonunda kapanınca, kalsiyum ve sodyum iyonlarının hücre içine akışı durur, zarın potasyum iyonlarına geçirgenliği de hızla artar. Lif hızla potasyum kaybedince, zar potansiyeli derhal dinlenim düzeyine döner, böylece aksiyon potansiyeli son bulur.
Slide 10-

10 Kalp Kasında Refrakter Dönem Kalp kası, bütün uyarılabilir dokular gibi, aksiyon potansiyeli sırasında yeniden uyarılırsa cevap vermez. Dolayısıyla, kalbin yanıtsız dönemi, şeklin solunda da görüldüğü gibi, kalp kasının daha önce uyarılmış bir bölgesinin normal bir kalp uyarısı ile yeniden uyarılmasının mümkün olmadığı zaman aralığıdır. Ventrikülün normal cevapsız dönemi 0,25-0,30 saniye olup, uzun platolu aksiyon potansiyelinin süresi kadardır. Buna ek olarak, yaklaşık 0,05 saniye süren bir göreceli refrakter dönem de vardır. Bu süre içerisinde kası uyarmak normalden daha zordur, fakat şeklin ikinci örneğindeki erken “prematüre” kasılmada görüldüğü gibi, çok kuvvetli uyarıcı sinyaller ile yine de kas uyarılabilir. Atriyum kasının yanıtsız dönemi ventrikülünkinden çok daha kısadır (atriyumlarda yaklaşık 0,15 saniyeye karşılık ventriküllerde 0,25-0,30 saniye).
Slide 11-

11 Kalp Kasında Refrakter Dönem
Slide 12-

12 Kalp Döngüsü Bir kalp atımının başlangıcından, bir sonraki kalp atımının başlangıcına kadar gerçekleşen kalp olaylarına kalp döngüsü adı verilir. Her bir döngü, sinüs düğümünde bir aksiyon potansiyelinin kendiliğinden oluşması ile başlar. Bu düğüm, sağ atriyumun superiyor lateral duvarında, superiyor vena kavanın ağzına yakın yerleşmiştir. Aksiyon potansiyeli, buradan hızla her iki atriyuma ve oradan da A-V demet ile ventriküllere yayılır. Atriyumlardan ventriküllere geçişi sağlayan ileti sisteminin bu özel düzeni sayesinde kalp uyarısı, atriyumlardan ventriküllere 0,1 saniyeden daha uzun süren bir gecikme ile geçer. Bu gecikme, atriyumların ventriküllerden önce kasılarak, kuvvetli ventrikül kasılmasından önce kanı ventriküllere pompalamasını sağlar. Bu şekilde, atriyumlar ventriküller için primer pompalar olarak görev yaparlar. Ventriküller ise kanı damar sisteminde iten ana güç kaynağını oluştururlar.
Slide 13-

13 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 14-

14 Diyastol ve Sistol Kalp döngüsü, kalbin kan ile dolduğu, diyastol adı verilen bir gevşeme döneminden ve bunu izleyen sistol adı verilen bir kasılma döneminden meydana gelir. Kalp döngüsünün toplam süresi, sistol ve diyastol dahil olmak üzere, 1/kalp hızıdır. Örneğin, eğer kalp hızı 72 atım/dak ise kalp döngüsünün süresi 1/72 atım/dak yaklaşık olarak her atım için 0,0139 dakika veya 0,833 saniyedir. Kalp döngüsü sırasındaki çeşitli olaylar kalbin sol tarafı için şekilde görülmektedir. En üstteki üç eğri, sırasıyla aort, sol ventrikül ve sol atriyumdaki basınç değişikliklerini göstermektedir. Dördüncü eğri ventrikül hacmindeki değişiklikleri, beşinci eğri elektrokardiyogramı ve altıncı ise kalbin özellikle kalp kapaklarının pompalarken çıkardığı seslerin kaydı olan fonokardiyogramı temsil etmektedir.
Slide 15-

15 Elektrokardiyogramın Kalp Döngüsü ile İlişkisi Şekildeki elektrokardiyogram, P, Q, R, S ve T dalgalarını göstermektedir. Bu dalgalar, kalpte oluşan ve vücut yüzeyinden elektrokardiyograf ile kaydedilen elektriksel voltajlardır. P dalgası, depolarizasyonun atriyumlara yayılması ile oluşur. Bunu izleyen atriyum kasılması, elektrokardiyogramın P dalgasından hemen sonra, atriyum basıncı eğrisinde hafif bir yükselmeye neden olur. P dalgasının başlangıcından yaklaşık 0,16 saniye sonra, ventriküllerin elektriksel depolarizasyonuna bağlı olarak ORS dalgaları belirir. Ventriküllerin depolarizasyonu, şekilde de görüldüğü gibi, ventriküllerde kasılmayı başlatınca ventrikül basıncı da yükselmeye başlar. Dolayısıyla, QRS kompleksi ventrikül sistolünün başlangıcından çok kısa bir süre önce başlar. Elektrokardiyogramda son olarak ventriküllerin T dalgası izlenir. Bu dalga, ventrikül kası liflerinin gevşemeye başladığı zamanı, yani ventriküllerin repolarizasyon evresini temsil eder. Dolayısıyla, T dalgası ventrikül kasılmasının son bulmasından kısa bir süre önce meydana gelir.
Slide 16-

16 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 17-

17 Atriyumların Primer Pompa Olarak İşlevi Kanın büyük venlerden atriyumlara akışı normalde süreklidir; kanın yaklaşık yüzde 80'i atriyumlar kasılmadan önce atriyumların içinden geçip doğrudan ventriküllere akar. Bunu izleyen atriyum kasılması, genellikle ventriküllerin dolmasının geri kalan yüzde 20'sinden sorumludur. Dolayısıyla, atriyumlar ventriküllerin pompa olarak etkinliğini yüzde 20 oranında artıran primer pompalar olarak görev yaparlar. Ancak, bu ek yüzde 20 etkinlik olmasa bile kalp, çoğu koşulda, yeterli düzeyde çalışmaya devam edebilir. Çünkü kalp normalde, dinlenme halindeki vücudun kan gereksiniminden yüzde 300-400 daha fazlasını pompalama gücüne sahiptir. Dolayısıyla, atriyumlar görev yapmıyorsa farkı fark etmek kişi egzersiz yapmadığı takdirde zordur. Egzersiz anında ise, bazen nefes darlığı başta olmak üzere, kalp yetmezliğinin akut belirtileri gelişir.
Slide 18-

18 Atriyumlardaki Basınç Değişiklikleri (a, c ve v Dalgaları) Şekildeki atriyum basıncı eğrisinde a, c ve v atriyum basınç dalgaları olarak adlandırılan üç küçük basınç artışı dikkati çekmektedir. Atriyum kasılması a dalgasına neden olur. Genellikle, atriyum kasılması sırasında sağ atriyum basıncı 4-6 mm Hg, sol atriyum basıncı ise yaklaşık 7-8 mm Hg yükselir. Ventriküler kasılmaya başladığı zaman c dalgası belirir; kısmen ventrikül kasılmasının başlangıcında küçük bir miktarda kanın atriyumlara geri akmasına, fakat başlıca A-V kapakların, ventriküllerdeki basıncın artması nedeniyle, geriye atriyumlara doğru esnemesine bağlıdır. Ventrikül kasılmasının sonuna doğru v dalgası belirir, ventrikül kasılması sırasında A-V kapaklar kapalı iken, kanın venlerden atriyumlara yavaşça akmasına bağlıdır. Ventrikül kasılması son bulup, A-V kapaklar açılınca bu kan hızla ventriküllere akar ve v dalgası kaybolur.
Slide 19-

19 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 20-

20 Ventriküllerin Pompa Olarak İşlevi Ventriküllerin Diyastol Sırasında Dolması Ventrikül sistolü sırasında A-V kapaklar kapalı olduğu için atriyumlarda büyük miktarlarda kan birikir. Dolayısıyla, sistol sona erip ventrikül basınçları düşük diyastolik değerlerine geri iner inmez, ventrikül sistolü sırasında orta derecede artmış olan atriyum basınçları, hemen A-V ka- paklarını iterek açar ve şekilde sol ventrikül hacmi eğrisindeki yükselme ile de gösterildiği gibi, kanın hızla ventriküllere akmasını sağlar. Buna ventriküllerin hızlı dolma dönemi adı verilir. Hızlı dolma dönemi yaklaşık olarak diyastolün ilk üçte birini kapsar. Diyastolün ikinci üçte birinde normalde ventriküllere yalnızca çok küçük bir miktarda kan akımı olur. Bu kan, venlerden atriyumlara boşalmaya devam eden ve atriyumlardan da doğrudan ventriküllere geçen kandır. Diyastolün son üçte birinde atriyumlar kasılır ve kanın ventriküllere akışı için ek bir itici güç oluştururlar. Bu da, her bir kalp döngüsü sırasında ventriküllerin dolmasının yaklaşık yüzde 20'sinden sorumludur.
Slide 21-

21 Ventriküllerin Pompa Olarak İşlevi Ventriküllerin Sistol Sırasında Boşalması Eşhacimli (İzometrik) Kasılma Dönemi: Şekilde görüldüğü gibi, ventrikül kasılması başladıktan hemen sonra, ventrikül basıncı aniden yükselir ve A-V kapakların kapanmasına neden olur. Bu andan itibaren ventriküllerin, aort ve pulmoner arterdeki basınçlara karşı semilunar (aort ve pulmoner) kapakları iterek açmalarına yetecek kadar basıncı oluşturmaları için 0,02-0,03 saniyeye daha gerek vardır. Dolayısıyla, bu süre içerisinde ventriküllerde kasılma olur, fakat hiç boşalma olmaz. Bu döneme, kasta gerimin arttığını fakat kas liflerinde hiç kısalma meydana gelmediğini ya da çok az kısalma olduğunu ifade etmek için eşhacimli veya izometrik kasılma dönemi adı verilir.
Slide 22-

22 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 23-

23 Kalp
Slide 24-

24 Ventriküllerin Pompa Olarak İşlevi Ventriküllerin Sistol Sırasında Boşalması Fırlatma (Ejeksiyon) Dönemi: Sol ventrikül basıncı 80 mm Hg'nin biraz üzerine (ve sağ ventrikül basıncı 8 mm Hg'nin biraz üzerine) çıktığı zaman, ventrikül basıncı semilunar kapakları iterek açar. Kan, hemen ventriküllerden dışarı akmaya başlar; kanın yaklaşık yüzde 70'i fırlatma döneminin ilk üçte biri sırasında, geri kalan yüzde 30'u ise sonraki üçte ikisi sırasında boşalır. Dolayısıyla ilk üçte birlik döneme hızlı fırlatma dönemi, son üçte ikilik döneme de yavaş fırlatma dönemi adı verilir.
Slide 25-

25 Ventriküllerin Pompa Olarak İşlevi Ventriküllerin Sistol Sırasında Boşalması Eşhacimli (İzometrik) Gevşeme Dönemi: Ventriküllerin, sistolün sonunda aniden gevşemeye başlaması, hem sağ hem de sol ventrikül içi basınçların hızla düşmesine izin verir. Ventrikül kasılması sayesinde henüz kanla dolmuş olan büyük arterlerde gerilme nedeni ile yükselen basınçların kanı hemen venitriküllere doğru geri itmesi ile aort kapağı ve pulmoner kapak bir çarpma sesi çıkararak kapanırlar. Bunu izleyen 0,03-0,06 saniye süresince ventrikül hacmi değişmediği halde, ventrikül kasının gevşemeye devam etmesi eşhacimli veya izometrik gevşeme dönemini oluşturur. Bu dönem sırasında ventrikül içi basınçlar, hızla diyastoldeki düşük değerlerine geri dönerler. Bunu izleyerek ventrikülün yeni bir pompalama döngüsünü başlatmak üzere A-V kapaklar açılır.
Slide 26-

26 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 27-

27 Diyastol-sonu hacmi, Sistol-sonu hacmi ve Atım hacmi Diyastol sırasında ventriküllerin normal doluşu her bir ventrikülün hacmini yaklaşık olarak 110-120 mililitreye yükseltir. Bu hacim diyastol-sonu hacmi olarak bilinir. Ventriküller bunu izleyen sistol sırasında boşalınca, her birinin hacmi yaklaşık 70 mililitre azalır. Buna atım hacmi denilir. Her bir ventrikülde geride kalan hacim yaklaşık 40-50 mililitre olup, sistol-sonu hacmi adını alır. Sistol-sonu hacmi, kalp kuvvetli kasıldığı zaman 10-20 mililitre gibi küçük değerlere kadar düşebilir. Diğer yandan, diyastol sırasında ventriküllere çok büyük miktarlarda kan akımı olduğu zaman, diyastol-sonu hacimler sağlıklı bir kalpte 150-180 mililitreye kadar artabilir. Hem diyastol sonu hacmini artırarak, hem de sistol-sonu hacmini azaltarak atım hacmi bazen normalin iki katından daha fazla artırılabilir.
Slide 28-

28 Kapakların İşlevi Atriyoventriküler Kapaklar (A-V kapaklar) A-V kapaklar (triküspit ve mitral kapaklar) sistol sırasında kanın ventriküllerden atriyumlara geri akmasını engellerler. Semilunar kapaklar ise (aort ve pulmoner arter kapakları) diyastol sırasında kanın aort ve pulmoner arterlerden ventrikül içine geri akmasını engellerler. Bu kapaklar, pasif olarak kapanır ve açılırlar. Yani, geriye doğru bir basınç farkı kanı geriye doğru itince kapanır, ileriye doğru bir basınç farkı kanı ileriye doğru itince açılırlar.
Slide 29-

29 Kalp
Slide 30-

30 Kapakların İşlevi Aort ve Pulmoner Arter Kapakları Aort ve pulmoner arter semilunar kapaklarının çalışması, A-V kapaklarınkinden oldukça farklıdır. Birincisi, sistol sonundaki yüksek arter basınçları, semilunar kapakların bir çarpma sesi çıkararak hızlı kapanmalarına neden olur, A-V kapaklar ise çok daha yumuşak kapanırlar. İkincisi, açıklıkları daha küçük olduğu için kanın aort ve pulmoner kapaklardan fırlatılma hızı, çok daha geniş olan A-V kapaklardaki hızdan oldukça büyüktür. Ayrıca, semilunar kapakların kenarları hızlı fırlatma ve hızlı kapanma nedeniyle A-V kapaklara kıyasla çok daha fazla mekanik aşınmayla karşı karşıyadır.
Slide 31-

31 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 32-

32 Aort Basınç Eğrisi Sol ventrikül kasıldığı zaman, ventrikül basıncı aort kapağı açılıncaya kadar hızla yükselir. Kapak açıldıktan sonra ise, şekilde de görüldüğü gibi ventrikül içindeki basınç çok daha yavaş yükselir. Çünkü kan hemen ventriküllerden aorta oradan da sistemik dağıtım arterlerine akar. Kanın arterlere girmesi arter duvarlarının gerilmesine ve basıncın yaklaşık 120 mm Hg'ya yükselmesine neden olur. Sistol sonunda sol ventrikül kan fırlatmayı durdurup, aort kapağı kapandığı zaman ise arterlerin esnek toparlanma özelliği sayesinde, diyastol sırasında bile arterlerdeki yüksek basınç korunur.
Slide 33-

33 Kalp Döngüsündeki Olaylar
Slide 34-

34 Aort Basınç Eğrisi Aort kapağı kapandığı zaman aort basıncı eğrisinde bir çentik meydana gelir. Bunun nedeni, kapağın kapanmasından hemen önce kanın kısa bir süre için geriye doğru akması ve sonra geri akımın aniden durmasıdır. Aorttaki basınç, aort kapağı kapandıktan sonra diyastol boyunca yavaş yavaş düşer, çünkü gerilen elastik arterlerde depolanmış olan kan sürekli olarak çevre damarlar yolu ile venlere geri akar. Ventrikül yeniden kasılmadan önce aort basıncı genellikle yaklaşık 80 mm Hg'ya (diyastol basıncı) düşer, ki bu ventrikül kasılması sırasında aortta meydana gelen en yüksek basınç olan 120 mm Hg'nin (sistol basıncı) üçte ikisidir. Sağ ventrikül ve pulmoner arterdeki basınç eğrileri aorttakine benzer. Tek fark, basınçların aorttakilerin sadece altıda biri kadar olmasıdır.
Slide 35-

35 Kalp Seslerinin Kalbin Pompalama İşlevi İle İlişkisi Kalbi bir stetoskop ile dinlerken kapakların açıldığını duymayız, çünkü nispeten yavaş gelişen bir olay olan açılma, ses çıkarmaz. Ancak, kapaklar kapandığında gelişen ani basınç farklarının kapakların yapraklarında ve çevredeki sıvılarda neden olduğu titreşimler, göğüste tüm yönlerde yayılan sesler çıkarır. Ventriküller kasıldıkları zaman, ilk olarak A-V kapakların kapanması ile oluşan bir ses duyulur. Frekansı düşük, süresi nispeten uzun olan bu titreşim, birinci kalp sesi olarak bilinir. Sistol sonunda aort ve pulmoner kapaklar kapanırken nispeten hızlı bir çarpma sesi duyulur, çünkü bu kapaklar hızlı kapanırlar ve çevredeki her şey kısa bir süre için titreşir. Bu ses ikinci kalp sesi olarak bilinir.
Slide 36-

36 Ventrikülün Pompalama İşlevinin Şekil ile Analizi Şeklin en önemli parçaları, “diyastol basıncı” ve “sistol basıncı” olarak isimlendirilmiş iki eğridir. Bu eğriler hacim-basınç eğrileridir. Diyastol basıncı eğrisi, kalbin giderek artan miktarlarda kan ile doldurulup, ventrikül kasılmadan hemen önce diyastol basıncı ölçülerek elde edilir ki bu da ventrikülün diyastol-sonu basıncıdır. Sistol basıncı eğrisi, ventrikülün her bir dolum hacmi ile kasılması sırasında meydana gelen sistol basıncı ölçülerek elde edilir. Kasılmamış ventrikülün hacmi yaklaşık 150 mililitrenin üzerine çıkıncaya kadar, “diyastol” basıncı pek fazla yükselmez. Dolayısıyla, kan bu hacme kadar atriyumlardan ventriküllere kolaylıkla akabilir. 150 mililitrenin üzerinde, kısmen kalbin fibröz dokusunun daha fazla gerilmemesine, kısmen de kalbi saran perikardın son haddine kadar dolmuş olmasına bağlı olarak, ventrikülün diyastol basıncı hızla artar.
Slide 37-

37 Ventrikülün Pompalama İşlevinin Şekil ile Analizi
Slide 38-

38 Ventrikülün Pompalama İşlevinin Şekil ile Analizi Düşük ventrikül hacimlerinde dahi ventrikül kasılırken “sistol” basıncı artar ve ventrikül hacmi 150-170 mililitre iken en yüksek değerine erişir. Hacim daha da artarsa, şekildeki “sistol” basıncı eğrisindeki düşüşün de gösterdiği gibi, bazı koşullar altında sistol basıncı düşer. Şekilde normal bir sol ventrikül için en yüksek sistol basıncının 250 ile 300 mm Hg arasında olduğuna özellikle dikkat ediniz. Ancak bu durum her bir kişinin kalp kuvvetine ve kalbin kalp sinirleri ile uyarılma derecesine göre geniş değişkenlik gösterir. Normal bir sağ ventrikül için en yüksek sistolik basınç 60 ile 80 mm Hg arasındadır.
Slide 39-

39 Kalp Döngüsü Sırasındaki “Hacim-Basınç Eğrisi”
Slide 40-

40 Şekildeki kırmızı eğriler, normal çalışan bir sol ventrikül için, kalp döngüsünün hacim-basınç eğrisi adı verilen halkasını meydana getirirler. Evre 1: Dolma dönemi: Hacim-basınç ilişkisinin bu evresi, ventrikül hacmi yaklaşık 50 mililitre, diyastol basıncı ise yaklaşık 2-3 mm Hg iken başlar. Bir önceki kalp atımından sonra ventrikülde kalan kan miktarı 50 mililitre olup sistol-sonu hacmi adını alır. Venöz kanın sol atriyumdan ventriküle akmasıyla ventrikül hacmi normalde 70 mililitre artarak diyastol-sonu hacmi adı verilen yaklaşık 120 mililitreye yükselir. Dolayısıyla, hacim-basınç şeklinin birinci evresi sırasında “I” ile işaretlenmiş çizgi boyunca ilerlerken, A noktasından B noktasına, hacim 120 mililitreye, diyastol basıncı ise yaklaşık 5-7 mm Hg'ya çıkar. Kalp Döngüsü Sırasındaki “Hacim-Basınç Eğrisi”
Slide 41-

41 Evre II: Eşhacimli kasılma dönemi: Eşhacimli kasılma sırasında ventrikülün hacmi değişmez, çünkü bütün kapaklar kapalıdır. Fakat, ventrikül içindeki basınç yükselerek aorttaki basınca, yani yaklaşık 80 mm Hg'ya eşitlenir. Bu olayı C noktası temsil eder. Evre III: Fırlatma dönemi: Fırlatma sırasında ventrikül daha fazla kasıldığı için sistol basıncı daha da yükselir. Aynı zamanda ventrikülün hacmi küçülür, çünkü aort kapağı açılır ve kan ventriküllerden aorta akar. Dolayısıyla, “III” ile işaretlenmiş olan eğri, veya “fırlatma dönemi” bu dönem sırasında sistol basıncında ve hacimde meydana gelen değişiklikleri gösterir. Kalp Döngüsü Sırasındaki “Hacim-Basınç Eğrisi”
Slide 42-

42 Kalp Döngüsü Sırasındaki “Hacim-Basınç Eğrisi”
Slide 43-

43 Evre IV: Eşhacimli gevşeme dönemi: Fırlatma döneminin sonunda (D noktası), aort kapağı kapanır ve ventrikül basıncı diyastoldeki düzeyine geri iner. “IV” ile işaretlenmiş çizgi, hiçbir hacim değişikliği olmadan ventrikül içi basıncında meydana gelen bu azalmayı gösterir. Böylece ventrikül başladığı noktaya döner, ventrikülde yaklaşık 50 mililitre kan kalmıştır ve atriyum basıncı genellikle 2-3 mm Hg'ya yakındır. Bu işlevsel hacim-basınç eğrisinin sınırlarını belirlediği alanın (gölgeli alanın, Dİ ile işaretli kısmı), bir kasılma döngüsü sırasında ventrikülün yaptığı net dış iş verimini temsil ettiğini fark edeceklerdir. Bu eğri kalbin yaptığı işi hesaplamak için kullanılır. Kalp büyük miktarlarda kan pompaladığı zaman, iş eğrisinin alanı daha geniş olur. Kalp Döngüsü Sırasındaki “Hacim-Basınç Eğrisi”
Slide 44-

44 Kalp kası, iskelet kası gibi, kasılma işini yapmak için kimyasal enerji kullanır. Bu enerjinin yaklaşık olarak yüzde 70- 90'ı yağ asitlerinin ve yüzde 10-30'u laktat ve glikoz başta olmak üzere diğer besinlerin oksidatif metabolizmasından elde edilir. Dolayısıyla, kalbin oksijen tüketim hızı, kalbin iş yaparken kullandığı kimyasal enerjinin mükemmel bir ölçütüdür. Kalp Kasılmasının Etkinliği: Kalp kası kasılırken kullanılan kimyasal enerjinin çoğu ısıya, çok küçük bir kısmı ise yapılan işe dönüştürülür. İş veriminin, harcanan toplam kimyasal enerjiye oranına kalp kasılmasının etkinliği veya sadece kalbin etkinliği denilir. Normal bir kalbin en yüksek etkinliği yüzde 20 ile 25 arasındadır. Kalp yetmezliğinde bu değer yüzde 5-10'a kadar düşebilir. Kalp Kasılması için Gereken Kimyasal Enerji: Kalbin Oksijen Kullanımı
Slide 45-

45 Dinlenme halindeki bir kişide, kalp dakikada yalnızca 4-6 litre kan pompalar. Ağır egzersiz sırasında, kalbin bu miktarın dört ile yedi katını pompalaması gerekebilir. Kalbin pompaladığı hacmin düzenlenmesi başlıca iki yolla olur: (1) Kalbe dolan kanın hacmindeki değişikliklere cevap olarak kalbin pompalama işlevinin intrensek düzenlenmesi ve (2) kalbin pompalama kuvvetinin ve hızının otonom sinir sistemi ile düzenlenmesi. 1) Kalbin Pompalama İşlevinin İntrensek Düzenlenmesi- Frank-Starling Mekanizması: Vücuttaki her çevre doku, kendi kan akımını denetler ve tüm bölgesel kan akımları toplanarak venler yoluyla sağ atriyuma döner. Kalp ise gelen bu kanı kendiliğinden sistemik arterlere pompalar, böylece kan tekrar dolaşıma katılır. Kalbin Pompalama İşlevinin Düzenlenmesi
Slide 46-

46 Frank-Starling mekanizması temel olarak, kalp kası dolma sırasında ne kadar çok gerilirse, kasılma kuvvetinin ve aorta pompalanan kanın miktarının da o kadar büyük olacağı anlamına gelir. Diğer bir deyişle, fizyolojik sınırlar içerisinde kalp, venler aracılığıyla kendisine dönen kanın tamamını pompalar. Frank-Starling Mekanizmasının Açıklaması Nedir? Ventriküllere daha fazla kan akışı olduğunda, kalp kası daha çok gerilir. Bu ise, kasın daha büyük bir kuvvetle kasılmasına neden olur; çünkü aktin ve miyozin iplikçikleri kuvvet oluşumu için gereken optimum örtüşmeye yaklaşırlar. Dolayısıyla pompalama kuvveti artan ventrikül, fazla kanı kendiliğinden arterlere pompalar. Kalbin Pompalama İşlevinin Düzenlenmesi
Slide 47-

47 Kalbin pompalama etkinliği, şekilde gösterildiği gibi, kalbi besleyen çok sayıda sempatik ve parasempatik (vagus) sinirin kontrolü altındadır. Belirli bir atriyum basıncında, kalbin bir dakikada pompaladığı kanın miktarı (kalp debisi) sempatik uyarıyla çoğu zaman yüzde 100'den daha fazla artabilir. Bunun aksine, vagus (parasempatik) uyarıları kalp debisini sıfıra veya yaklaşık sıfıra düşürebilir. Kalbin Sempatik Sinirler Tarafından Uyarılma Mekanizmaları: Kuvvetli sempatik uyarılma, genç erişkin insanlarda dakikada 70 atım olan normal kalp hızını 180-200 hatta nadiren 250 atıma kadar artırabilir. Ayrıca, sempatik uyarılma kalp kasılmasının kuvvetini normalin neredeyse iki katına çıkararak pompalanan kanın hacmini ve fırlatma basıncını da artırırlar. Kalbin Sempatik ve Parasempatik Sinirler Tarafından Kontrolü
Slide 48-

48 Kalbin Sempatik ve Parasempatik Sinirler Tarafından Kontrolü
Slide 49-

49 Kalbin Parasempatik (Vagus) Sinirler Tarafından Uyarılması: Vagus sinirleri ile kalbe ulaşan parasempatik sinir liflerinin kuvvetli uyarıları, kalp atımlarını birkaç saniye süreyle durdurabilir, fakat daha sonra kalp genellikle “kaçar” ve parasempatik uyarılar devam ettiği sürece 20-40 atım/dak hızında atar. Ek olarak, kuvvetli vagus uyarıları kalbin kasılma kuvvetini yüzde 20-30 oranında azaltabilirler. Vagus lifleri kalbin güçlü kasılmasının meydana geldiği ventriküllerden çok başlıca atriyumlara yayılırlar. Bu nedenle, vagus uyarıları kalp kasılmasının kuvvetinde azalma yapmak yerine esas olarak kalp hızını azaltır. Yine de, kalp hızındaki büyük düşüş kalbin kasılma kuvvetindeki hafıf azalmayla bir araya geldiğinde ventriküllerin pompalama gücü yüzde 50 veya daha fazla azalabilir. Kalbin Sempatik ve Parasempatik Sinirler Tarafından Kontrolü
Slide 50-

50 Zar potansiyelleri tartışılırken, potasyum iyonlarının zar potansiyelleri üzerinde belirgin etkilerinin olduğuna ve kalsiyum iyonlarının kas kasılmasının başlatılmasında özellikle önemli bir rol oynadıklarına işaret edilmiştir. Dolayısıyla, bu iki iyonun hücredışı sıvılardaki yoğunluklarının kalbin pompalama gücü üzerinde de önemli etkileri olması beklenir. Potasyum İyonlarının Etkisi: Hücredışı sıvılardaki aşırı potasyum, kalbin fazlasıyla geniş ve gevşek hale gelmesine ve kalp hızının yavaşlamasına neden olur. Büyük miktarlar, aynı zamanda kalp uyarısının A-V demeti yolu ile atriyumlardan ventriküllere iletilmesine de engel olabilir. Potasyum yoğunluğunun yalnızca 8-12 mEq/Lye (normal değerin iki veya üç katı) yükselmesi, kalbi öylesine zayıf düşürebilir ve ritmini bozabilir ki, ölüme neden olabilir. Potasyum ve Kalsiyum İyonlarının Kalp İşlevine Etkisi
Slide 51-

51 Bu etkiler, kısmen hücredışı sıvılardaki yüksek potasyum yoğunluğunun kalp kası liflerinin dinlenim zar potansiyelini azaltmasına bağlıdır. Yani, yüksek hücredışı sıvı potasyum yoğunluğu, kısmen hücre zarını depolarize ederek zar potansiyelinin daha az negatif olmasına neden olur. Zar potansiyeli azalınca aksiyon potansiyelinin şiddeti de azalır, ki bu kalp kasılmasını giderek daha zayıf düşürür. Kalsiyum İyonlarının Etkisi: Artan kalsiyum iyonları, potasyum iyonlarının tam tersi etkiler yaparak, kalbi spastik kasılmaya doğru götürürler. Bunun nedeni, kalsiyum iyonlarının kalp kasılmasının başlatılmasında doğrudan etkili olmasıdır. Bunun aksine, kalsiyum iyonlarının eksikliği, yüksek potasyumun etkisine benzer şekilde, kalbin gevşemesine neden olur. Potasyum ve Kalsiyum İyonlarının Kalp İşlevine Etkisi
Slide 52-

52 Vücut sıcaklığında artış, örneğin kişinin ateşi yükseldiği zaman gözlenen sıcaklık artışı, kalp hızının büyük oranda artmasına neden olur, hatta bazen normalin iki katına çıkarır. Düşük sıcaklık kalp hızını büyük oranda azaltır, öyle ki bir kişinin vücut sıcaklığı 15,5-21,1 oC arasında olup hipotermi nedeniyle ölüme yaklaştığı zaman, kalp hızı dakikada birkaç atıma kadar düşer. Bu etkiler olasılıkla, ısının kalp kası zarının kalp hızını belirleyen iyonlara geçirgenliğini artırarak, kendi kendine uyarılma sürecini hızlandırmasına bağlıdır. Sıcaklığın orta derecede artması, kalbin kasılma kuvvetini çoğu zaman (egzersizde olduğu gibi) geçici olarak artırır, fakat sıcaklığın uzun süre yüksek kalması, kalbin metabolik sistemlerini tüketerek zamanla güçsüzlüğe neden olur. Sıcaklığın Kalp Üzerinde Etkisi